Scope
- Koen Voermans
Titel | Scope |
Status | In ontwikkeling BEsluitvorming in beheer |
Versie | 0.0.3 |
Datum | 17 April 2023 |
Auteur | Programmateam Edu-V |
Acties |
|
Binnen het programma Edu-V maken scholen en leveranciers onderling afspraken – een afsprakenstelsel – die de eenvoudige, veilige en betrouwbare toegang tot en gebruik van digitale onderwijsmiddelen regelen voor het primair, voortgezet, speciaal en middelbaar beroepsonderwijs.
Zodat scholen met minder inspanning en risico gebruik maken van digitale toepassingen in het onderwijs. Dat helpt scholen om toekomstbestendig onderwijs te bieden en het beste uit leerlingen en studenten te halen.
Door afspraken te maken ontstaat er een ecosysteem waarbinnen scholen en leveranciers op een veilige en eenvoudige manier gegevens uitwisselen. We maken afspraken over onder andere juridische, technische, functionele en operationele aspecten van gegevensuitwisseling.
Het Edu-V afsprakenstelsel krijgt afspraken op vier niveaus
Het Edu-V afsprakenstelsel draagt bij aan de eenvoudige, veilige en betrouwbare toegang tot en gebruik van digitale leer,- en onderwijsmiddelen voor het primair, voortgezet, speciaal en middelbaar beroepsonderwijs. Het Afsprakenstelsel bestaat uit vier niveaus, zoals weergegeven in onderstaande figuur.
De vier niveaus in het Afsprakenstelsel Edu-V zijn:
Beheersing: overkoepelende afspraken die gelden voor alle praktijksituaties en betrekking hebben op business, juridische en operationele aspecten. Voorbeelden zijn: het privacyconvenant, afspraken over toetreding, certificering en naleving en toezicht.
Praktijksituaties: specifieke of sectorspecifieke afspraken voor een enkele praktijksituatie. De praktijksituatie wordt op volgens een gestandaardiseerde aanpak door werkgroepen met experts in de praktijksituatie uitgewerkt. Dit leidt tot afspraken over precompetitieve processen en een functionele en technische uitwerking van de gegevensuitwisseling.
Architectuur identificatie, authenticatie en autorisatie (IAA): om een gegevensuitwisseling goed te laten functioneren is het van belang dat individuen en organisaties correct geïdentificeerd, geauthentiseerd en geautoriseerd worden. Dit geldt voor alle praktijksituatie waardoor we in het Edu-V afsprakenstelsel streven naar generieke afspraken op dit vlak.
Architectuur infrastructuur: iedere praktijksituatie moet kunnen bouwen op een degelijke architectuur en afspraken over infrastructurele uitgangspunten. Het betreft onder meer afspraken over rollen, verantwoordelijkheden, default M2M uitwisselingsmechanismen en -varianten, gegevensdefinities en informatiebeveiliging, privacy en instemming.
Generiek waar mogelijk en (sector)specifiek waar nodig
Bij de totstandkoming van afspraken streven we naar een minimale set van afspraken. Dit betekent dat we in de praktijk zoveel mogelijk toewerken naar generieke afspraken die gelden voor alle sectoren en alle praktijksituaties. Zo werken we aan een architectuur die generiek toepasbaar is en maken we ook afspraken over beheersing die overkoepelend gelden.
Zodra we ingaan op een specifieke praktijksituatie, bijvoorbeeld het verwerven en in gebruik nemen van leermiddelen, dan zullen we specifiek voor deze praktijksituatie afspraken maken. Denk bijvoorbeeld aan een berichtdefinitie of een interactiediagram. Wederom streven we hier naar de minimale set van afspraken en daarmee voor afspraken die gelden voor alle sectoren. Dit is echter niet altijd mogelijk omdat de dynamiek in de sectoren kan verschillen. In deze specifieke situaties zullen we sectorspecifieke afspraken voor de praktijksituatie maken.
Praktijksituaties
In het Afsprakenstelsel Edu-V gaan we afspraken maken over digitale leer- en onderwijsmiddelen. In de architectuur hebben we deze scope vertaald naar een aantal domeinen. Binnen deze domeinen hebben we op basis van bestaande afspraken en initiatieven een eerste inventarisatie van praktijksituaties gemaakt. Deze zijn weergegeven in onderstaand schema. Voor de volledigheid zijn ook de generieke onderwerpen met betrekking tot beheersing, infrastructuur en Identificatie, authenticatie en autorisatie (IAA) toegevoegd.
De onderwerpen en praktijksituaties zijn nader omschreven in onderstaande tabel.
Domein | Nr. | Naam | Omschrijving |
Beheersing | A1 | Privacy(convenant) | Als onderwijsorganisatie wil ik dat de privacy en de informatiebeveiliging voor leerlingen en docenten goed zijn geregeld, zodat de persoonlijke levenssfeer van personen over wie persoonsgegevens worden verwerkt in het kader van het gebruik van digitale onderwijsmiddelen is geborgd. |
A2 | Toetreding, certificering, handhaving en toezicht | Als onderwijsorganisatie wil ik dat er controle is op afspraken bij alle partijen in het ecosysteem, zodat ik erop kan vertrouwen dat alle partijen aan de afspraken voldoen
Als onderwijsorganisatie en leverancier wil ik een gelijk speelveld en een verlaging van de toetredingsdrempels voor nieuwe leveranciers. | |
A3 | Versiebeheer en change management | Als leverancier wil ik wijzigingen in afspraken tijdig en gecoördineerd kunnen implementeren, zodat de continuïteit van de werking is geborgd. | |
A4 | Financiering en vergoedingen | Als onderwijsorganisatie en leverancier wil ik een gelijk speelveld en eenduidige afspraken over financiering en vergoedingen. | |
A5 | Incident management, klachten en geschillen | Als School/Leraar/Leerling wil ik dat de continuïteit van het onderwijsleerproces is geborgd. Deelnemers committeren zich aan de afspraken uit het Afsprakenstelsel. En in het Afsprakenstelsel zijn heldere afspraken gemaakt over continuïteit, beschikbaarheid van gegevens, incidentafhandeling, versies, doorontwikkeling en regie. | |
Infrastructuur | B1 | Ontwerpprincipes | Als architectenraad wil ik afspraken van werkgroepen kunnen valideren op basis van vooraf bepaalde ontwerpprincipes. |
B2 | Domeinen, rollen en services | Als werkgroep wil ik afspraken uit kunnen werken op basis van eenduidige rollen en referentiecomponenten. | |
B3 | Gegevensmodel en -definities | Als werkgroep wil ik afspraken uit kunnen werken op basis van een eenduidig begrippenkader. | |
B4 | Uitwisselingsmechanisme en -varianten | Als Leverancier wil ik kunnen voortbouwen op generieke afspraken over de infrastructuur. Hierdoor ben ik niet genoodzaakt om meerdere frameworks te implementeren en wordt deelname laagdrempeliger. | |
B5 | Informatiebeveiliging, privacy en instemming | Als Onderwijsorganisatie/Leraar/Leerling wil dat uitwisselen van gegevens veilig, betrouwbaar en efficiënt gebeurt zodat wordt voldaan aan wetgeving en gebruikersgemak. Als Onderwijsorganisatie wil ik zeggenschap over de uitwisseling van mijn eigen gegevens hebben zodat ik kan bepalen welke leverancier welke gegevens ontvangt en alleen die gegevens gedeeld worden die ook nodig zijn voor de betreffende leverancier om zijn of haar rol te vervullen. Als Onderwijsorganisatie wil ik dat Leermiddelenaanbieders in de overeenkomst met de Leerling opneemt dat de Leerling toestemming geeft om zijn gebruiksgegevens, voortgangsgegevens en toetsresultaten te verstrekken aan de onderwijsorganisatie. Dit voorkomt dat de onderwijsorganisatie dit iedere keer opnieuw moet afspreken met de Leerling. | |
Identificatie authenticatie autorisatie (IAA) | C1 | Identiteiten Leerlingen | Als onderwijsorganisatie wil ik dat er een unieke en betrouwbare identiteit van natuurlijke personen is in de keten, zodat een natuurlijk persoon kan worden geïdentificeerd, rekening houdend met de AVG |
C2 | Identiteiten Medewerkers | Als onderwijsorganisatie wil ik dat er een unieke en betrouwbare identiteit van natuurlijke personen is in de keten, zodat een natuurlijk persoon kan worden geïdentificeerd, rekening houdend met de AVG | |
C3 | Register Leveranciers | Als Leverancier wil ik gegevens kunnen uitwisselen met andere leveranciers. Hiervoor is het cruciaal dat de identiteit van deze leveranciers correct en actueel is. | |
C4 | Register Scholen | Als Leverancier wil ik gegevens kunnen uitwisselen over scholen. Hiervoor is het cruciaal dat de identiteit van deze scholen correct en actueel is. | |
C5 | Identificatie en authenticatie | Als Leerling of Medewerker wil ik door één keer in te loggen (single-sign-on) toegang kunnen krijgen tot al mijn digitale leer- en onderwijsmiddelen. | |
Administratie | D1 | Delen School, Leerling, Groep en Vakinformatie | Als School wil ik gegevens uit de rol Administratie kunnen delen met de overige rollen in het Ecosysteem, opdat alle rollen kunnen beschikken over de voor hen relevante gegevens over Leerlingen, Groepen, Vakken, Leraren en/of Roosters. |
D2 | Verhuizen Leerling en onderwijsresultaten | Als Leerling wil ik van School kunnen wisselen en mijn dossier met al mijn Onderwijsresultaten meenemen naar mijn nieuwe school. | |
D3 | Administreren toetsresultaten | Als medewerker Administratie wil ik dat toetsresultaten vanuit allerlei verschillende digitale toetssystemen gemakkelijk en vertrouwelijk worden geadministreerd in de registratie van Onderwijsresultaten van de school. | |
Aanbod | E1 | Overzicht van aanbod leermiddelen | Als Leraar of Leermiddelencoördinator wil ik een objectief overzicht van alle onderwijsmiddelen, zodat ik kan onderwijsmiddelen kan verwerven die binnen de visie van de school passen. Als Leermiddelenaanbieder stel ik de hiervoor noodzakelijke informatie over de aangeboden Leermiddelen beschikbaar in een Leermiddelencatalogus. |
E2 | Overzicht van inhoud leermiddelen | Als Leraar, Leermiddelencoördinator en Leerling wil ik inzicht hebben in de inhoud van de in Leermiddelen aangeboden Leermaterialen en Toetsen. Het betreft onder meer inhoud, leerdoelen, technische eisen, open/gesloten, etc. Deze informatie kan ik gebruiken om een voorselectie te maken ten behoeve van (een groep van) leerlingen of mijzelf. | |
Verwerving | F1 | Verwerven, leveren en in gebruik nemen leermiddelen | Als Schoolleider, Leermiddelencoördinator, Docent en/of Particulier wil ik op elk moment leermiddelen kunnen selecteren en bestellen en (tijdig) laten leveren. Als Leraar of Leerling wil ik op het juiste moment (zo nodig: direct) een Leermiddel in gebruik kunnen nemen, zodat ik het daarna kan gebruiken in het leerproces. |
F2 | Annuleren, blokkeren en wijzigen verwerving en levering | Als Koper wil ik de verwerving van leermiddelen, conform overeengekomen bilaterale afspraken met de Leermiddelenshop, kunnen wijzigen, annuleren of retourneren. Als Leermiddelenshop wil ik de toegang tot leermiddelen kunnen (de)blokkeren. | |
F3 | Variëren in businessmodellen | Als Leermiddelenaanbieder en Leermiddelenshop wil ik kunnen variëren in businessmodellen. | |
F4 | Variëren in levervarianten | Als Leermiddelenaanbieder en Leermiddelenshop wil ik kunnen variëren in levervarianten. | |
F5 | Variëren in afleveradres | Als schoolleider, leermiddelencoördinator, docent en/of leerling/student wil ik kunnen aangeven waar mijn (folio en/of digitaal) materiaal wordt geleverd | |
Uitvoering | G1 | Gebruiken leermiddelen | Als Leerling wil ik een duidelijk overzicht hebben van de voor mij beschikbare Leermiddelen zodat ik deze optimaal kan gebruiken in mijn leerproces. |
G2 | Arrangeren, combineren en toewijzen leermiddelen | Als Leraar wil ik op elk moment tijdens de opleiding (gesloten en open, methodisch en aanvullend) leermateriaal kunnen selecteren gekoppeld aan specifieke leerdoelen en leersituaties, zodat ik voor een leerling meer maatwerk kan bieden en het onderwijs optimaal kan organiseren. | |
G3 | Plannen en afnemen van toetsen of examens | Als Leraar wil ik een toets of examen veilig en flexibel kunnen plannen en afnemen bij een Leerling. | |
Evaluatie | H1 | Evalueren gebruiksgegevens als Koper (School/Particulier) | Als Koper wil ik dat de in gebruik name en gebruisgegevens van Leermiddelen van verschillende Leermiddelenaanbieders en die ik heb verworven bij verschillende Leermiddelenshops overzichtelijk bij elkaar beschikbaar zijn zodat ik deze kan analyseren en verwerken ten behoeve van het doelmatig gebruik van onderwijsmiddelen. |
H2 | Evalueren leervoortgang en -resultaten als Leraar | Als Leraar wil ik dat voortgangsgegevens en toetsresultaten vanuit allerlei verschillende leermaterialen en toetsen gemakkelijk en overzichtelijk bij elkaar beschikbaar zijn zodat ik deze kan analyseren en verwerken ten behoeve van de begeleiding van Leerlingen. | |
H3 | Evalueren leervoortgang en -resultaten als Onderwijsbeleidsmedewerker | Als IB-er, Kwaliteitsmedewerker of medewerker Onderwijsbeleid wil ik dat voortgangsgegevens en toetsresultaten vanuit allerlei verschillende leermaterialen en toetsen gemakkelijk en overzichtelijk bij elkaar beschikbaar zijn zodat ik deze kan analyseren en verwerken ten behoeve van de evaluatie van de uitvoering van het onderwijs. | |
H4 | Evalueren leervoortgang en -resultaten als Leerling | Als Leerling wil ik dat voortgangsgegevens en toetsresultaten vanuit allerlei verschillende leermaterialen en toetsen gemakkelijk en overzichtelijk bij elkaar beschikbaar zijn zodat ik deze kan analyseren en verwerken ten behoeve van mijn eigen leerproces. | |
H5 | Verhuizen Leerling en leervoortgang en -resultaten | Als leerling wil ik mijn leermiddelen kunnen blijven gebruiken als ik van school en of sector wissel zodat mijn leerproces niet onderbroken wordt. Als onderwijsorganisatie wil ik gemakkelijk kunnen overstappen van de ene Leverancier/ het ene systeem naar het andere en ik wil daarbij gemakkelijk mijn gegevens over kunnen zetten, zodat er geen afhankelijkheid en onwenselijke vendor lock-in ontstaat. |
Release notes
Deze uitwerking is gebaseerd op basis van de volgende stappen:
0.0.1: De vier niveaus in het afsprakenstelsel Edu-V zijn gebaseerd op een studie naar bestaande afsprakenstelsels en standaarden.
0.0.2: De praktijksituaties zijn gebaseerd op basis van de user stories zoals opgenomen in het Edu-V startdocument.
0.0.3: Tijdens de start van de werkgroepen zijn de onderwerpen tussen Infrastructuur en IAA scherper verdeeld. IAA richt zich op alle H2M kaders en de architectenraad Edu-V richt zich op de M2M onderwerpen, inclusief instemming middels mandaten en (de)activeren van gegevensuitwisselingen.