Varianten van ketens en samenwerkingen
Titel | Varianten van ketens en samenwerkingen |
Status | In ontwikkeling ROSA-Architectuurscan BEsluitvorming in beheer |
Versie | 0.0.5 |
Datum | 8 Maart 2023 |
Auteur | Werkgroep Verwerven en in gebruik nemen |
Acties | Geen openstaande acties |
In de onderwijssectoren (po, vo, (v)so en mbo) worden (digitale) leermiddelen in diverse ketens en samenwerkingen tussen leveranciers verworven en in gebruik genomen. Het is van belang dat het Afsprakenstelsel Edu-V in staat is om deze ketens en samenwerkingen te kunnen ondersteunen.
Varianten zijn beschreven om te valideren of referentiecomponenten volstaan om meerdere ketens en samenwerkingen mogelijk te maken
In het afsprakenstelsel worden referentiecomponenten gebruikt om te voldoen aan het architectuurprincipe pre-competitief. Op deze wijze ontstaat een gelijk speelveld voor alle leveranciers om in een keten en samenwerking deel te nemen. Om te valideren of alle gangbare ketens worden ondersteund door de gedefinieerde referentiecomponenten binnen de praktijksituatie verwerven en in gebruik nemen, zijn hieronder enkele gangbare ketens uitgewerkt.
De invulling van referntiecomponenten door leveranciers is aan henzelf. Tegelijkertijd wordt door vraag en aanbod in de markt bepaald welke ketens en samenwerkingen gehanteerd worden. De onderstaande varianten zijn derhalve op geen enkele wijze een voorschrift voor de invulling van ketens en samenwerkingen.
De beschreven ketens zijn niet uitputtend en puur illustratief. Indien er een keten ontbreekt dan is het vanzelfsprekend mogelijk om deze aan het overzicht toe te voegen. Suggesties voor ketens kunnen worden toegestuurd aan afsprakenstelsel@edu-v.org.
De ketens worden weergegeven op het globaal conceptueel model op hoofdlijnen. Voor de leesbaarheid is monitoring buiten beschouwing gelaten. Dit is vanzelfsprekend in alle ketens mogelijk. In de figuren maken we onderscheid in een aantal leveranciers:
Leermiddelenverkoper (paars): een leverancier waar je als besteller (onderwijsorganisatie of particulier) leermiddelen kunt verwerven. In de praktijk kan dit bijvoorbeeld een distributeur een webshop of een schoolleverancier zijn.
Leermiddelenaanbieder (geel): een leverancier die leermiddelen ontwikkelt en exploiteert. In de praktijk kan dit bijvoorbeeld een educatieve uitgeverij, aanbieder van een educatieve applicatie, een toetsuitgever of een aanbieder van een toetssysteem zijn.
Licentiekantoor (blauw): een leverancier die gespecialiseerd is in het beheren en registreren van aanspraken en licenties.
Portaalleverancier. (oranje): een leverancier die een leermiddelenportaal aanbiedt waarin toegangslinks staan naar leermiddelen. In de praktijk kan dit bijvoorbeeld een ELO, LMS, toegangsvoorziening of DLO zijn.
Op deze pagina zijn de volgende ketens en samenwerkingen uitgewerkt:
- 1 Variant I: Leermiddelenverkoper voor open levervariant school
- 2 Variant II: Leermiddelenverkoper voor open levervarianten Opleiding, Vak of Groep
- 3 Variant III: Leermiddelenverkoper voor individuele levervariant
- 4 Variant IV: Leermiddelenaanbieder verkoopt leermiddelen zelf
- 5 Leveranciers kunnen participeren in meerdere ketens en samenwerkingen
Bij de ketensamenwerkingen wordt verwezen naar de levervarianten die gedefinieerd zijn binnen een leveringsorder.
Variant I: Leermiddelenverkoper voor open levervariant school
In deze variant heeft een onderwijsorganisatie het leermiddel verworven bij een leermiddelenverkoper in de levervariant School. Alle onderwijsdeelnemers van de onderwijsorganisatie hebben het recht om het leermiddel te activeren en te gebruiken.
Vergelijkbaar met praktijk VO-ILF
In het voortgezet onderwijs is het intern leermiddelenfonds (ILF) een gehanteerde keten en samenwerking. Variant I is vergelijkbaar met deze keten.
In deze variant verzorgt een leermiddelenverkoper de Bestelomgeving leermiddelen voor het oriënteren, bepalen en bestellen van leermiddelen. De leermiddelenaanbieder ontvangt vanuit de Bestelomgeving leermiddelen de leveringsorders. Voor de levervariant school geldt dat er geen aanspraken vooraf toegekend worden aan onderwijsdeelnemers.
De toegangslink wordt door de onderwijsorganisatie zelf manueel toegevoegd aan de beoogde eindgebruikers van het leermiddel. Het leermiddelenportaal kan hiervoor bij de Bestelomgeving leermiddelen de leveringsorders ophalen die in de levervariant school zijn besteld. De producten uit deze leveringsorders kunnen vervolgens beschikbaar worden gesteld aan de onderwijsorganisatie om hiervoor manueel de toegangslinks te plaatsen.
Bij de in gebruik name van het leermiddel maakt de leermiddelenaanbieder (of het Licentiekantoor van de leermiddelenaanbieder) de aanspraak aan met direct de status van licensed.
Variant II: Leermiddelenverkoper voor open levervarianten Opleiding, Vak of Groep
In deze variant heeft een onderwijsorganisatie het leermiddel verworven bij een leermiddelenverkoper in de levervariant Opleiding, Vak of Groep. Alle onderwijsdeelnemers van de onderwijsorganisatie die voldoen aan de autorisatieregel hebben het recht om het leermiddel te activeren en te gebruiken.
Vergelijkbaar met praktijk PO
In het primair onderwijs worden leermiddelen op basis van staffels besteld en kent de uitgever de licenties toe op basis van logica over groepen. Variant IIb is vergelijkbaar met deze keten.
In deze variant vervult de Leermiddelenverkoper de Bestelomgeving leermiddelen voor het oriënteren, bepalen en bestellen van leermiddelen. De leermiddelenaanbieder vervult de licentieregistratie of maakt hiervoor gebruik van een licentiekantoor. Afhankelijk van de samenwerking kan de Aanspraakmanager vervult worden door de leermiddelenverkoper (IIa) of de leermiddelenaanbieder (of het licentiekantoor van de leermiddelenaanbieder) (IIb).
De leverancier die de aanspraakmanager vervult is verantwoordelijk voor het beheren van de aanspraken en het plaatsen van de toegangslinks in het leermiddelenportaal. De leveringsorder wordt op basis van de levervariant en de leverspecificatie omgezet in een proces waarin aanspraken worden toegekend aan onderwijsdeelnemers. Deze aanspraken worden vervolgens correct geregistreerd in de licentieregistratie en gecommuniceerd richting het leermiddelenportaal voor het plaatsen van de toegangslinks.
De leermiddelenverkoper en de leermiddelenaanbieder beschikken beiden over alle informatie uit de leveringsorders, de aanspraken en het leermiddelgebruik.
Variant III: Leermiddelenverkoper voor individuele levervariant
In deze variant heeft een onderwijsorganisatie of een particulier het leermiddel verworven bij een leermiddelenverkoper in een individuele levervariant. De gespecificeerde eindgebruiker of de eindgebruiker die in bezit is van een activatiecode heeft het recht om het leermiddel te activeren en te gebruiken.
In deze variant vervult de Leermiddelenverkoper de Bestelomgeving leermiddelen voor het oriënteren, bepalen en bestellen van leermiddelen en de Aanspraakmanager voor het toekennen van de aanspraken. De leermiddelenaanbieder vervult de licentieregistratie of maakt hiervoor gebruik van een licentiekantoor.
De leermiddelenverkoper is verantwoordelijk voor het beheren van de aanspraken en het plaatsen van de toegangslinks in het leermiddelenportaal. De leermiddelenverkoper communiceert de aanspraken met de leermiddelenaanbieder voor de registratie in de licentieregistratie en richting het leermiddelenportaal voor het plaatsen van de toegangslinks.
Variant IV: Leermiddelenaanbieder verkoopt leermiddelen zelf
In deze variant heeft een onderwijsorganisatie of een particulier het leermiddel verworven bij een leermiddelenaanbieder. De leermiddelenaanbieder kan gebruik maken van alle levervarianten.
In deze variant vervult de Leermiddelenverkoper de Bestelomgeving leermiddelen voor het oriënteren, bepalen en bestellen van leermiddelen en de Aanspraakmanager voor het toekennen van de aanspraken en de licentieregistratie. De leermiddelenaanbieder kan gebruik maken van een licentiekantoor voor de Aanspraakmanager en de Licentieregistratie.
De leermiddelenaanbieder is verantwoordelijk voor het beheren van de aanspraken en het plaatsen van de toegangslinks in het leermiddelenportaal. De leermiddelenaanbieder communiceert de aanspraken richting het leermiddelenportaal voor het plaatsen van de toegangslinks.
Leveranciers kunnen participeren in meerdere ketens en samenwerkingen
Leveranciers participeren in meerdere ketens en samenwerkingen met dezelfde referentiecomponenten. In onderstaande figuren zijn deze ketens weergegeven vanuit het perspectief van de leermiddelenverkoper, de leermiddelenaanbieder en het licentiekantoor.
Een leermiddelenverkoper kan een Bestelomgeving leermiddelen en een Aanspraakmanager implementeren en vanuit deze referentiecomponenten communiceren met respectievelijk de Aanspraakmanagers en de Licentieregistraties van diverse uitgevers of licentiekantoren. Ook communiceert de leermiddelenverkoper met meerdere Leermiddelenportalen van portaalleveranciers.
Een leermiddelenaanbieder biedt de Gebruiksomgeving digitaal leermateriaal of een Digitaal toetssysteem aan. Daarnaast kan de leermiddelenaanbieder ook een eigen Bestelomgeving leermiddelen hebben. De leermiddelenaanbieder heeft een eigen Licentieregistratie of heeft deze uitbesteed bij een Licentiekantoor. Optioneel kan een leermiddelenaanbieder een Aanspraakmanager aanbieden of ook deze hebben uitbesteed bij een Licentiekantoor. Zodra de leermiddelenaanbieder een eigen Aanspraakmanager en/of Bestelomgeving leermiddelen heeft dan wordt gekoppeld met leermiddelenportalen van meerdere portaalleveranciers. De uiteindelijke configuratie is afhankelijk van de bestelroutes en levervarianten die een leermiddelenaanbieder ondersteunt.
Een licentiekantoor biedt de Aanspraakmanager en de Licentieregistratie en kan deze componenten in opdracht van een leermiddelenaanbieder vervullen. De Licentieregistratie is aangesloten op diverse Gebruiksomgevingen digitaal leermateriaal of Digitaal toetssystemen van leermiddelenaanbieders. Afhankelijk van de bestelroutes en levervarianten die door het Licentiekantoor worden ondersteunt kan samengewerkt worden met de Bestelomgeving leermiddelen van leermiddelenaanbieders en de Bestelomgeving leermiddelen en Aanspraakmanagers van leermiddelenverkopers. Het Licentiekantoor is tot slot gekoppeld met Leermiddelenportalen van meerdere portaalleveranciers.