Titel | H2M identificatie en authenticatie |
Status | IN ONTWIKKELING ROSA-ARCHITECTUURSCAN BESLUITVORMING IN BEHEER |
Versie | 0.0.5 |
Datum | 4 Januari 2024 |
Auteur | Architectenraad Edu-V |
Acties | Werkgroep Doorgifte identiteiten is nog bezig met ontwikkeling van:
Hierbij wordt intensief samengewerkt met de Werkgroep Toegang van Edustandaard. |
Op deze pagina is het Human-to-Machine (H2M) kader uitgewerkt voor het idenficeren en authenticeren van Onderwijsdeelnemers en -medewerkers in het Ecosysteem. In de diverse praktijksituaties zijn deze Personen de eindgebruikers of vervullen ze cruciale activiteiten om een use case uit te voeren. Zodra een Persoon deze rol vervult in een use case, dan is aangegeven welke eisen er gesteld worden aan de identificatie en authenticatie van de Persoon.
Op deze pagina is uitgewerkt hoe de identificatie en authenticatie plaats kan vinden en op welke betrouwbaarheidsniveau een Persoon geidentificeerd en geauthenticeerd kan worden in het Ecosysteem. Deze pagina bestaat uit de volgende onderwerpen:
Toepassingspatroon federatieve toegang
In het Ecosysteem ondersteunen we de mogelijkheid voor Leveranciers om Personen buiten het eigen domein te identificeren en authenticeren. Hierdoor kunnen Personen via single-sign-on gebruik maken van applicaties van verschillende Leveranciers. Deze wijze van identificeren en authenticeren is gebaseerd op het toepassingspatroon Federatieve toegang.
Federatieve toegang is één van de toepassingspatronen binnen de Architectuurkaders toegang en digitale identiteit onderwijs, die onder beheer zijn in de Werkgroep Toegang van Edustandaard. Meer informatie over de werking van dit toepassingspatroon kan daar gevonden worden.
[1] Werkgroep: afspraken maken over uniformeren werking federatieve authenticatiedienstverleners
Analyseren van de huidige federatieve authenticatiedienstverleners Basispoort, Entree en SURFConext en bepalen van verschillen en overeenkomsten in functionele en technische implementatie.
De verschillenanalyse van de federatieve authenticatiedienstverleners leidt tot een advies voor het al dan niet normaliseren van de functionele en technische oplossing om het aansluiten bij deze voorzieningen voor Leveranciers laagdrempeliger te maken.
Identiteitsverklaring
Via de federatieve toegangsvoorziening kan een Leverancier een identiteitsverklaring verkrijgen van een Onderwijsdeelnemer of -medewerker. Een identiteitsverklaring is een geverifieerde digitale identiteit met een minimale set aan attributen, eventueel aangevuld met vooraf overeengekomen aanvullende attributen. In deze identititeitsverklaring wordt tenminste de volgende gegevens opgenomen:
Primaire identifier Persoon
Secundaire identifier Persoon (verplicht indien primaire identifier niet bekend is)
Onderwijsorganisatie identifier
Aanduiding of de Persoon een Onderwijsdeelnemer of Onderwijsmedewerker is.
Sectorspecifieke attributen zijn mogelijk
In aanvulling op de hierboven genoemde gegevens in de identiteitsverklaring zijn er sectorspecifieke attributen die vanuit de federatieve authentiatiedientsverlener gedeeld kunnen worden. Zo wordt in het primair onderwijs bijvoorbeeld aangegeven of de Persoon thuis of op school is ingelogd.
Aandachtspunt bij het delen van (sector)specifieke attributen is om de juiste consent op het juiste moment te hebben van de partijen die de gegevens moeten delen (de onderwijsinstellingen).
ARP: verzoek delen van attributen Entree federatie
Stichting Kennisnet ondersteunt leveranciers om via de federatieve authenticatiedienstverlener Entree aanvullende attributen te ontvangen. De leverancier dient in dat geval de onderwijsorganisatie om een Attribute Release Policy (ARP) te vragen. De onderwijsorganisatie verleent deze attributen digitaal in Mijn Entree Federatie. Het verlenen van attributen is een verzoek van de onderwijsorganisatie aan Stichting Kennisnet ten behoeve van de authenticatiedienstverlener Entree Federatie om meer informatie van een gebruiker door te geven aan de leverancier.
[2] Werkgroep: afspraken maken over de wijze waarop attributen gedeeld worden
De federatieve authenticatiedienstverleners delen allen op een verschillende wijze attributen als onderdeel van de identiteitsverklaring. Tevens is er binnen Edu-K een afspraak gemaakt in het attributenbeleid. Binnen de Entree federatie worden er standaard attributen gedeeld en kunnen aanvullende attributen aangevraagd worden.
Het is zinvol om deze werkwijzen te evalueren en toe te werken naar een eenduidige werking waarbij dataminimalisatie en doelbinding centraal staan. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het delen van een minimale set en het uitvoeren van callback op de attributen die van belang zijn voor de situatie.
Hierbij is een belangrijk aandachtspunt om de contexten goed te definiëren en ook een afweging te maken welke andere personen federatief geïdentificeerd en geauthenticeerd dienen te worden. Gedacht wordt onder meer aan ouders/verzorgens en afspraken over gast accounts.
Dit vraagstuk is breed van toepassing in alle onderwijssectoren. Vandaar dat de werkgroep Doorgifte identiteiten dit vraagstuk in samenwerking met de Werkgroep Toegang van Edustandaard zal gaan uitwerken.
[3] Werkgroep: afspraken maken over aanvullen van profiel na inloggen
In de huidige praktijk vragen steeds meer Leveranciers nadat een Persoon is ingelogd om zijn profiel compleet te maken met aanvullende informatie zoals:
Koppelen van de school
Invullen van het e-mailadres
Aanvullen van persoonsgegevens
Deze werkwijze leidt ertoe dat er redundante data (bijvoorbeeld persoon e-mailadres in plaats van e-mailadres van de onderwijsorganisatie) ontstaat. Dit kan ook opgelost worden door het kunnen verkrijgen van gegevens via een koppeling met het Administratiesysteem onderwijsdeelnemers (via de /wiki/spaces/AFSPRAKENS/pages/21659714) of de attributen uit de federatieve authenticatiedienstverlener.
Referentiecomponenten
In het Ecosysteem zijn de referentiecomponenten Identiteitsbeheervoorziening en Authenticatiemiddelenvoorziening verantwoordelijk voor respectievelijk het beheer van de identiteit en het uitgeven van de Identiteitsverklaring. De huidige praktijk kent een aantal verschillende ketens van Leveranciers die deze rollen vervullen. Deze zijn weergegeven in onderstaande tabel.
Variant | Sector | Administratieysteem onderwijsdeelnemers | Identiteitsbeheer-voorziening | Authenticatie-middelenvoorziening | Federatieve hub |
|---|---|---|---|---|---|
I. | PO, (V)SO | LAS | Basispoort | Basispoort | Basispoort |
II. | PO, (V)SO | LAS | Netwerkleverancier | Netwerkleverancier | Basispoort |
III. | VO, VSO | LAS | LAS/ELO | LAS/ELO | Entree federatie |
IV | VO, VSO | LAS | IAM dienstverlener | IAM dienstverlener | Entree federatie |
V. | MBO | SIS | IAM dienstverlener | IAM dienstverlener | Entree federatie |
VI. | MBO | SIS | IAM dienstverlener | IAM dienstverlener | SURFConext |
Betrouwbaarheidsniveaus voor identificatie en authenticatie
De praktijksituaties van het Ecosysteem vragen om diverse betrouwbaarheidsniveaus om Personen te identificeren en te authenticeren. Dit betrouwbaarheidsniveau is afhankelijk van de context en de gegevens die gedeeld worden. Voor deze situaties zijn de volgende patronen ontwikkeld:
Persoon | Betrouwbaarheidsniveau identiteitsverklaring | Toepassingspatroon identificatie en authenticatie |
|---|---|---|
Onderwijsdeelnemer | Laag | Federatieve toegang |
Onderwijsmedewerker | Laag | Federatieve toegang |
Gemiddeld/Hoog | Federatieve toegang
Dit patroon is afhankelijk van de onderwijssector al meer of minder de praktijk. In het middelbaar beroepsonderwijs is tweefactorauthenticatie steeds meer de norm. | |
Applicatiebeheerder | Gemiddeld/Hoog | Federatieve toegang
Dit patroon is van toepassing voor Regie op gegevens tussen Leveranciers ten behoeve van een Onderwijsaanbieder. |
Onderwijsbestuurder | Gemiddeld/Hoog | eHerkenning, tekenbevoegd Dit patroon is van toepassing voor het ondertekenen van een Verwerkersovereenkomst dat leidt tot een mandaat in het mandatenregister voor een onderwijsbestuur. |
Werkgroep: Afspraken maken over betrouwbaarheidsniveaus substantieel voor Onderwijs
Op basis van eIDAS en eHerkenning uitwerken van een onderwijsprofiel voor de identificatie en authenticatie van personen met een betrouwbaarheidsniveau Substantieel.
Dit vraagstuk is breed van toepassing in alle onderwijssectoren. Vandaar dat de werkgroep Doorgifte identiteiten dit vraagstuk in samenwerking met de Werkgroep Uniforme Beveiligingsvoorschriften en Toegang van Edustandaard zal gaan uitwerken.
Identiteitsverklaring draagt bij aan autorisatie Personen
In het Ecosysteem zijn afspraken gemaakt over identificatie en authenticatie. Dit leidt tot een betrouwbare identiteitsverklaring. Door deze identiteitsverklaring zijn Leveranciers vervolgens in staat om Personen te autoriseren. De afspraken over identificatie en authenticatie dragen daardoor bij aan een correcte autorisatie, maar schrijven niet voor op welke wijze de autorisatie plaatsvindt. Leveranciers beschikken in hun eigen Leer- en onderwijsmiddelen over adequaat rollen en rechtenbeheer waar de autorisatie plaats kan vinden. De daadwerkelijke autorisatie valt hiermee buiten de scope van het afsprakenstelsel. De identiteitsverklaring bevat wel voldoende informatie om als Leverancier in een applicatie deze autorisatiebeslissing ten aanzien van (het betrouwbaarheidsniveau van) de digitale identiteit te maken.
Release notes
Deze uitwerking is gebaseerd op basis van de volgende stappen:
0.0.1: Verzamelen van de relevante onderwerpen voor H2M identificatie
0.0.2: Draft uitwerking van H2M kader voor scope van de POCs, bestaande uit:
Conceptueel model: toepassingspatroon federatieve toegang
Digitale identiteit Onderwijsdeelnemer en –medewerker
Digitale identiteit Onderwijsorganisaties
Betrouwbaarheidsniveaus voor identificatie en authenticatie
Buiten scope: Autorisatie
0.0.3: Na feedback van Architectenraad Edu-V is de inhoud over identiteiten verplaatst naar een separate pagina. Tevens is feedback op de inhoud van de Architectenraad Edu-V verwerkt in deze iteratie.
POC Scope voor betrouwbaarheidsniveaus bijgesteld naar 2FA voor alleen de applicatiebeheerder.
Passage over attributenbeleid aangepast naar huidige praktijk bij de federatieve authenticatiedienstverleners.
Ketens van rollen Beheerder identiteiten en Authenticatiedienstverleners expliciet gemaakt.
De onderwerpen voor de werkgroep Doorgifte identiteiten geëxpliciteerd.
0.0.4: POC Scope verwijderd. Definities van referentiecomponenten aangepast. Plaatje over Federatieve toegang geactualiseerd op basis van ROSA wijziging. Link naar de pagina van ROSA ook geactualiseerd.
0.0.5: ARP formulier gewijzigd in digitaal toestemming geven voor delen van attributen via Mijn Entree Federatie.